heval

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /hɛˈvɑːl/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: he·val

Navdêr

Tewandina heval
Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	heval	heval	heval
Îzafe	hevala	hevalê	hevalên
Çemandî	hevalê	hevalî	hevalan
Nîşandera çemandî	wê hevalê	wî hevalî	wan hevalan
Bangkirin	hevalê	hevalo	hevalino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	hevalek	hevalek	hevalin
Îzafe	hevaleke	hevalekî	hevaline
Çemandî	hevalekê	hevalekî	hevalinan

Du heval.

heval mê û nêr

1. Kesên hev dinasin û têkiliyên baş li gel hev hene û ji hev hez dikin.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. Yar, keç û kurên ji hev hez dikin lê ne jin û mêrê hev in.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. Peyvek şirîn e bo her kesa/ê jê re tê axiftin.

   Heval, navê te çi ye?

4. Peyvek şirîn e bo her kesa/ê behs jê tê kirin.

   Hevalek bû, min nas nedikir.

5. (siyaset) Kesên ji heman partiya yan baweriya siyasî (bi taybetî çepgir).
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
6. Peyvek ji bo pizdan, plasenta tê bikaranîn.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

• Xwarin bi yeqîn dewa û me'cûn
  Rabûne ve çûne nik hevalan
  Çendek ji meharim û rewalan — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: هه‌ڤال
• (Mela Hisênê Bateyî) هڤال

Hevmane

• birader
• dost
• hevrê
• yar

Dijmane

• dijmin
• neyar

Bide ber

• lêzim
• nas
• xizm

Jê

• (lêker) heval bûn
• (lêker) heval kirin
• hevalbend
• hevalbendî
• (navdêr) hevalbûn
• (rengdêr) hevalbûyî
• hevaletî
• (navdêr) hevalkirin
• (rengdêr) hevalkirî
• hevaltî
• hevalî
• hevalînî
• hevalîtî
• keçheval
• keçhevaltî
• keçhevalî
• kurheval
• kurhevaltî
• kurhevalî

Etîmolojî

Ji hev + yar lê "r" bûye "l" û "y" ketiye, ji zimanên îranî, bide ber pazendî hemeyar: hem-, hev- + eyar, yar Û pehlewî hemahl an hemal: hem-, hev- + ahl / al (yar). Ne ji "hev" + "al" (alî). Herwiha hevreha peyva "alîkar". Binere herwiha hevrê. Di îranîkiya navîn de wek "alîkar, yawer" hatiye bikaranîn, paşê hatiye wateya wê a îro.

Werger

• Abronî: damvo
• Açehî: rakan
• Afarî: kataysa
• Afrîkansî: vriend, vriendin
• Albanî: mik → sq nêr
• Alêwîtî: agiitaadax
• Almaniya bilind a navîn: vriunt
• Almanî: Freund → de nêr, Kumpel → de nêr, Kamerad → de nêr, Freundin → de mê, Kumpelin mê, Kumpeline mê, Kameradin → de mê

  Elmanîşî: Fründ nêr

  Almaniya bilind a kevn: wini

• Alutor: тумгытум (tumɣətum)
• Amharî: ጓደኛ (gʷadäña), ወዳጅ (wädaǧ)
• Apaçiya deştan: ch’ąą
• Apaçiya rojava: -dekee, chʼoondé
• Aragonî: amigo nêr
• Aramiya nû ya asûrî: ܚܲܒ݂ܪܵܐ nêr (ḳawra), ܚܲܒ݂ܸܪܬܵܐ mê (ḳawirta)
• Arçî: дос (dos)
• Asamî: বন্ধু nêr (bondhu), বান্ধৱী mê (bandhowi), লগৰ (logor), লগৰীয়া (logoria), সখী mê (xokhi)
• Astûrî: amigu → ast nêr, amiga → ast mê
• Avarî: гьудул (hudul)
• Aymarayî: masi → ay
• Azerî: dost → az
• Baskî: lagun → eu
• Başkîrî: дуҫ (duθ)
• Batsbî: მეგობარ (megobar)
• Belarusî: ся́бар nêr (sjábar), ся́бра nêr (sjábra), сябро́ўка mê (sjabróŭka), друг nêr (druh), пры́яцель nêr (prýjacjelʹ), пры́яцелька mê (prýjacjelʹka), падру́га mê (padrúha)
• Belûçî: دوست (dost)
• Bengalî: বন্ধু → bn (bôndhu), বান্ধবী → bn (bandhbi), দোস্ত → bn (dośt)
• Bretonî: mignon → br nêr, mignonez → br mê, mignoned → br nêr pirjimar, mignonezed → br mê pirjimar
• Bulgarî: прия́тел nêr (prijátel), прия́телка mê (prijátelka)
• Burmayî: သူငယ်ချင်း → my (su-ngaihkyang:), မိတ်ဆွေ → my (mithcwe), သင်္ဂဟ → my (sangga.ha.), မိတ် → my (mit)
• Buryatî: нүхэр (nüxer)
• Cimbrî: bròint nêr
• Çamicuroyî: ameko, kumpali
• Çeçenî: доттагӏ (dottağ)
• Çekî: přítel → cs nêr, kamarád → cs nêr, přítelkyně → cs mê, kamarádka → cs mê
• Çerokî: ᎣᎩᎾᎵᎢ (oginalii)
• Çîçewayî: mnza
• Çînî:

  Kantonî: 朋友 (pang⁴ jau⁵), 友人 (jau⁵ jan⁴)

  Dunganî: пын-ю (pɨn-i͡u), ляншу (li͡anšu), дос (dos)

  Ganî: 朋友 (pung² iu)

  Hakkayî: 朋友 (phèn-yû)

  Jinî: 朋友 (peng¹ iou²)

  Mandarînî: 朋友 → zh (péngyǒu), 友人 → zh (yǒurén)

  Min dongî: 朋友 (bèng-īu)

  Minnanî: 朋友 → zh-min-nan (pêng-iú), 友人 (iú-lîn)

  Wuyî: 朋友

• Çuvaşî: тус (tus)
• Dalmatî: amaic nêr, amaica mê
• Danmarkî: ven → da giştî, veninde → da giştî, kammerat giştî, kammeratinde giştî
• Divehî: ރަތތެހި (rattehi)
• Dolganî: атас
• Dongşîangî: dosi, anda
• Elfdalî: wenn nêr, weninna mê
• Endonezyayî: teman → id, sahabat → id, kawan → id, sobat → id, rekan → id
• Erebî: صَدِيق → ar nêr (ṣadīq), صَدِيقَة mê (ṣadīqa), صَاحِب → ar nêr (ṣāḥib), صَاحِبَة mê (ṣāḥiba), رَفِيق nêr (rafīq)

  Erebiya misrî: صاحب nêr (ṣāḥib)

  Erebiya kendavî: رفيج nêr (rfīj), ربع nêr pirjimar (rabiʿ)

  Erebî: صاحب nêr (ṣāḥib)

  Erebiya başûrê şamê: صاحب nêr (ṣāḥib), صديق nêr (ṣadīq)

  Erebî: صاحب nêr (ṣāḥib)

• Ermenî: ընկեր → hy (ənker), բարեկամ → hy (barekam)
• Erzayî: оя (oja), ялга (jalga)
• Esperantoyî: amiko → eo, amikiĉo, amikino
• Estonî: sõber → et
• Evenkî: гирки (girki), анда (anda)
• Eweyî: velia
• Extremaduranî: collazu
• Farisî: دوست → fa (dôst), رفیق → fa (rafiq), یار → fa (yâr)
• Ferî: vinur → fo
• Fînî: ystävä → fi, kaveri → fi, frendi → fi, ystävätär → fi mê, ystäväinen
• Fransî: ami → fr nêr, copain → fr nêr, amie → fr mê copine → fr mê,
• Friyolî: amì nêr, amie mê
• Frîsiya bakur: frün nêr, waane nêr; frinj nêr, Frinj giştî
• Frîsiya kevn: friūnd, wine
• Frîsî: freon
• Gaelîka skotî: caraid nêr, bancharaid mê
• Gagawzî: arkadaş, dost
• Galîsî: amigo → gl nêr, amiga mê
• Galûrîsî: amicu
• Gotî: 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐍃 nêr (frijōnds), 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐌹 mê (frijōndi)
• Gujaratî: દોસ્ત (dost), મિત્ર (mitra)
• Gurcî: მეგობარი (megobari), მოყვარე → ka (moq̇vare), ტოლი → ka (ṭoli), არიფი (aripi), ნაცნობი (nacnobi), თვისტომი (tvisṭomi), ძმაკაცი (ʒmaḳaci), ამხანაგი (amxanagi)
• Guwaranî: angirũ
• Haîtî: zanmi
• Hawayî: hoaloha, hoa
• Hawsayî: aboki → ha nêr, ƙawa mê
• Hindî: दोस्त → hi nêr yan mê (dost), मित्र → hi nêr yan mê (mitra), साथी → hi mê (sāthī), सखा → hi (sakhā), यार → hi nêr (yār), मीत → hi nêr (mīt), हबीब → hi nêr (habīb), सहेली → hi mê (sahelī)
• Hirî motuyî: turana
• Hîlîgaynonî: abyan
• Hîrî motuyî: turana
• Hmongî: phooj ywg
• Holendiya kevn: friund
• Holendiya navîn: vrient
• Holendî: vriend → nl, vriendje → nl nêtar, vriendin → nl, vriendinnetje → nl nêtar, maatje → nl nêtar
• Hunsrikî: Freind nêr, Amigo nêr, Freindin mê, Amiga mê
• Îbranî: יָדִיד nêr (yadíd), ידידה mê (yedida), חבר → he nêr (chaver), חברה → he mê (chavera)
• Îdoyî: amiko → io, amikulo → io, amikino → io
• Îgboyî: enyi
• Îlokanoyî: gayyem
• Îngilîziya kevn: frēond nêr
• Îngilîziya navîn: frend
• Îngilîzî: friend → en
• Îngûşî: доттагӏа (dottağa)
• Înterlîngua: amico
• Îrlendî: cara nêr

  Îrlendiya kevn: carae nêr

• Îsnagî: xayyam
• Îtalî: amico → it nêr, amica → it mê
• Îzlendî: vinur → is nêr, vinkona → is mê, vinstúlka → is mê
• Japonî: 友達 → ja (ともだち, tomodachi), 友人 → ja (ゆうじん, yūjin), 朋友 → ja (ほうゆう, hōyū)
• Jarawa: mahema, mitaǰəle
• Javayî: kanca → jv, mitra → jv
• Jejuyî: 벗 (beot)
• Kabîlî: amdakkel nêr
• Kalalîsûtî: ikinngut
• Kalmîkî: иньг (in'g), үр (ür)
• Kannadayî: ಮಿತ್ರ → kn (mitra), ಸ್ನೇಹಿತ → kn (snēhita)
• Kapampanganî: kaluguran
• Kapverdî: amigu, amige
• Karaçay-balkarî: нёгер (nöger), шох (şox), шуёх (şuyox)
• Karelî: ystävy, ristivelli
• Kaşayayî: tuka·yu
• Kaşûbî: przëcél nêr
• Katalanî: amic → ca nêr, amiga → ca mê
• Kayingangî: régre
• Keçwayî: atillcha, masi → qu, kumpa, amigu nêr, amiga mê
• Kinaray-ayî: higala
• Kirgizî: дос → ky (dos)
• Kîkûyûyî: mũrata sinif 1
• Kîngalî: මිතුරා (miturā)
• Kînyarwandayî: inshuti sinif 9/10, umu-gēnzi
• Komî-permyakî: ёрт (jort), друг (drug)
• Koreyî: 친구 → ko (chin-gu), 동무 → ko (dongmu), 벗 → ko (beot)
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: zami, lami, ami, boug, nèg, padna
• Krioyî: padi
• Kumikî: дост (dost), ювукъ (yuwuq), ёлдаш (yoldaş), къурдаш (qurdaş)
• Ladînoyî: amigo, amiga
• Lamboyayî: ole, oda
• Latgalî: draugs
• Latînî: amicus → la nêr, amica mê
• Latviyayî: draugs → lv nêr, draudzene mê
• Lawsî: ສັມພັດຕະ (sam phat ta), ໝູ່ (mū), ມິດ (mit), ເພື່ອນ (phư̄an), ສະຂະ (sa kha), ສະຫາຍ (sa hāi), ສະຫາຽ (sa hāi), ສ່ຽວ (siāu)
• Lezgînî: дуст (dust)
• Lingalayî: moninga
• Lîgûrî: amigo nêr
• Lîtwanî: draugas → lt nêr
• Lombardî: amis
• Lueyî: ᦉᦠᦻ (ṡḣaay)
• Luhyayî: omusale
• Luksembûrgî: Frënd → lb nêr, Frëndin → lb mê
• Makedonî: пријател nêr (prijatel), пријателка mê (prijatelka)
• Malayalamî: കൂട്ടുകാരൻ → ml nêr (kūṭṭukāran), കൂട്ടുകാരി → ml mê (kūṭṭukāri), സുഹൃത്ത് → ml (suhr̥ttŭ), സ്നേഹിതന് → ml nêr (snēhitan), തോഴൻ → ml nêr (tōḻan)
• Malezî: kawan → ms, handai, rakan → ms, taulan, sahabat → ms, member, teman → ms
• Maltayî: ħabib nêr
• Mançûyî: ᡤᡠᠴᡠ, ᠠᠨᡩᠠ
• Manksî: carrey nêr
• Maratî: बंधु (bandhu), मित्र (mitra)
• Marîkopayî: naw
• Mecarî: barát → hu, pajtás → hu, haver → hu, cimbora → hu
• Melanauyiya navendî: sakai
• Misrî: (ḫnms)
• Mîrandî: amigo nêr, amio nêr
• Mongolî:

  Kirîlî: найз → mn (najz), нөхөр → mn (nöxör)

• Navajoyî: akʼis,
• Nedersaksî: Fründ → nds nêr, Fründin mê

  Almaniya jêrîn a navîn: Fründinne mê

• Nepalî: मित्र (mitra), साथी (sāthī)
• Norsiya kevn: vinr nêr
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: venn → no nêr, venninne → no mê

• Oksîtaniya kevn: amic
• Oksîtanî: amic → oc nêr, amiga → oc mê
• Oriyayî: ମିତ → or (mitô), ସଖା → or (sôkha), ସାଙ୍ଗ (saṅgô)
• Oromoyî: michuu
• Osetî: хӕлар (xælar), лымӕн (lymæn), ӕрдхорд (ærdxord), ӕмбал (æmbal)
• Osmanî: ارقداش (arqadaş), دوست (dost), احباب (ahbap)
• Oygurî: دوست (dost), ئاداش (adash), ئاغىنە (aghine), ئۈلپەت (ülpet)
• Ozbekî: doʻst → uz, joʻra → uz, rafiq → uz
• Palî: mitta nêr yan nêtar
• Pangasînanî: kaaro
• Papyamentoyî: amigu
• Peştûyî: دوست → ps nêr (dost)
• Piedmontîsî: amis nêr
• Pîttcantcatcarayî: iṉa
• Plodîşî: Frint nêr
• Polabî: fründ nêr
• Polonî: przyjaciel → pl nêr, przyjaciółka → pl mê, druh → pl nêr
• Portugalî: amigo → pt nêr, amiga → pt mê
• Proto-norsî: ᚹᛁᚾᛁᛉ nêr (winiʀ)
• Puncabî: ਮਿੱਤਰ (mittar)
• Qazaxî: дос (dos)
• Qiptî: ϣⲫⲏⲣ (šphēr), ϣⲃⲏⲣ (šbēr)
• Marwarî: यार (yār)
• Rapanuyî: garuhoa
• Romagnolî: amig nêr
• Romancî: ami nêr, amia mê
• Romanî: amal nêr, amalni mê
• Romanyayî: amic → ro nêr, amică → ro mê, prieten → ro nêr, prietenă → ro mê
• Rusî: друг → ru nêr (drug), подру́га mê (podrúga), прия́тель nêr (prijátelʹ), прия́тельница mê (prijátelʹnica), това́рищ nêr yan mê (továrišč)
• Rusînî: прия́тель nêr (pryjátelʹ), пайташ nêr (pajtaš)
• Saksoniya kevn: friund
• Samiya bakurî: verdde, ustit
• Sanskrîtî: सखि → sa (sakhi), सुहृद → sa (suhṛda), मित्र → sa (mitra)
• Sardinian:

  Sardînî: amigu

  Sardînî: amigu

• Sassarîsî: amiggu
• Sebwanoyî: higala
• Sicîlî: amicu → scn nêr
• Sindhî: سکو (sakō), يار (yāru), حبيب (ḥabību), دوست → sd (dōstu)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: друг nêr, дру̀га̄р nêr, друга̀рица mê, при̏јатељ nêr, пријатѐљица mê, френд nêr, френдица mê

  Latînî: drug → sh nêr, drùgār → sh nêr, drugàrica → sh mê, prȉjatelj → sh nêr, prijatèljica → sh mê, frend → sh nêr, frendica → sh mê

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: приꙗтєль nêr (prijatelĭ), дроугъ nêr (drugŭ)

  Glagolîtîk: ⱂⱃⰹⱑⱅⰵⰾⱐ nêr (priětelĭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: приꙗтель nêr (prijatelĭ)
• Slovakî: priateľ nêr, priateľka mê, kamarát nêr, kamarátka mê
• Slovenî: prijatelj → sl nêr, prijateljica → sl mê
• Somalî: saaxiib → so nêr, saaxiibad mê
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: pśijaśel nêr, pśijaśelka mê

  Sorbiya jorîn: přećel → hsb nêr

• Sotoyiya başûr: motswalle
• Spanî: amigo → es nêr, amiga → es mê
• Sundanî: batur → su, rencang
• Svanî: აფხნეგ (apxneg)
• Swahîlî: rafiki → sw
• Swêdî: kamrat → sv giştî, vän → sv giştî, väninna → sv giştî
• Şanî: တႆးၵေႃႉ (táy kô̰a), ပိူၼ်ႈ (pōen)
• Şorî: нанчы (nançı), арғыш (arğış)
• Tacikî: дӯст → tg (düst), ҷӯра (jüra), рафиқ (rafiq)
• Talysh:

  Talişî: رفق (rafeğ)

• Tagalogî: kaibigan → tl
• Tamîlî: நண்பன் → ta nêr (naṇpaṉ), நண்பி mê (naṇpi), தோழன் → ta nêr (tōḻaṉ), தோழி → ta mê (tōḻi)
• Taosî: púyena
• Tarifitî: amedukker nêr, tamedukkert mê
• Tayiya bakurî: ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ (poen)
• Tayî: เพื่อน → th (pʉ̂ʉan), สหาย → th, มิตร → th, เกลอ → th (gləə)
• Telûgûyî: స్నేహితుడు → te (snēhituḍu), మిత్రుడు → te nêr (mitruḍu), స్నేహితురాలు → te (snēhiturālu), మిత్రురాలు → te mê (mitrurālu), దోస్తు (dōstu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵎⴷⴷⴰⴽⴽⵯⵍ nêr (amddakkʷl)
• Teteriya krîmî: dost, arqadaş
• Teterî: дус → tt (dus), әшнә → tt (äşnä), аркадаш → tt (arkadaş)
• Tigrînî: ዓርኪ (ʿarki), መሓዛ (mäḥaza)
• Tirkî: arkadaş → tr, dost → tr, ahbap → tr, kanka → tr
• Tirkmenî: dost, jora
• Tîbetî: གྲོགས་པོ (grogs po), མཛའ་བཤེས (mdza' bshes)
• Tokpisinî: pren
• Toxarî B: waṣamo
• Tuvanî: өңнүк (öñnük)
• Tûpiya kevn: abaré
• Udmurtî: эш (eš)
• Ugarîtî: 𐎈𐎁𐎗 (ḥbr), 𐎗𐎓 (rʿ)
• Urdûyî: دوست nêr yan mê (dost), متر nêr yan mê (mitra)
• Ûkraynî: друг → uk nêr (druh), при́ятель nêr (prýjatelʹ), подру́га mê (podrúha), по́друга mê (pódruha), при́ятелька mê (prýjatelʹka)
• Venîsî: amigo → vec nêr
• Viyetnamî: người bạn, bạn → vi
• Volapûkî: flen → vo
• Votî: sõbrõ
• Warayî: sangkay, agaw, abyan
• Weylsî: ffrind → cy nêr, cyfaill → cy nêr
• Wîlamowî: frajnd nêr, frajndyn mê
• Wînnebagoyî: hicakoro
• Xakasî: нанӌы (nancı)
• Ximêrî: មិត្ត → km (mɨttɑɑ), ពួកម៉ាក (puəkmaak), ភឿន → km (phɨən)
• Yakutî: доҕор (doğor), атас (atas)
• Yidîşî: פֿרײַנד → yi nêr (fraynd), פֿרײַנדין mê (frayndin), חבֿר → yi nêr (khaver)
• Yorubayî: ọ̀rẹ́
• Yupîkiya navendî: aiparnaarraq
• Yûnanî: φίλος → el nêr (fílos), φίλη → el mê (fíli)

  Kevn: φίλος nêr (phílos)

• Zhuangî: baengzyoux, baengz, youxdoix
• Zimanê destan ê emerîkî: FRIEND

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara friend a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.