in-

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  in-    (hulp, bestand)
• IPA: / ɪn / (1 lettergreep)

Woordherkomst en -opbouw

• [1] van in (bijwoord), in de betekenis "tot in het binnenste toe"
• [2] van Latijn in- (niet, on-)
• [3] van Latijn in- (in, naar, tegen)

Voorvoegsel

in-

1. heel, erg (versterkend voorvoegsel voor inheemse bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden)
2. on-, niet (als deel van uitheemse woorden die moderne talen als Engels en Frans of direct aan het Latijn zijn ontleend)
3. in, naar, tegen (als deel van uitheemse woorden die moderne talen als Engels en Frans of direct aan het Latijn zijn ontleend)

• (er bestaan ook veel samenstellingen met in als linkerdeel: het heeft daarbinnen dezelfde betekenis als het losse woord en wordt dan niet als voorvoegsel beschouwd)

Opmerkingen

• Een woord dat met in- wordt versterkt ([1]) kan nog meer worden versterkt door er in- en voor te zetten:

1. • Iemand pesten die veel verdriet heeft, is in- en ingemeen. 

• In het Latijn is bij [2] en [3]) door assimilatie de n voor sommige medeklinkers weggesleten:

in- voor:	b..	g..	l..	m..	p..	r..
werd:	imb..	ig..	ill..	imm..	imp..	irr..
voorbeeld [2]:	imbeciel	ignorantie	illegaal	immens	impopulair	irrelevant
voorbeeld [3]:	imbibitie	ignitron	illumineren	immigrant	import	irrigatie

• Direct of indirect aan het Latijn ontleende woorden kunnen ook met in- beginnen omdat ze gevormd zijn met de voorvoegsels infra-,inter-, intra- of intro-.

Afgeleide begrippen

• [1] in- en in-
• [1] zie: woorden met het versterkend voorvoegsel in-
• [2] zie: woorden met het ontkennend voorvoegsel in-
• [2] incapaciteit, inobservantie, inofficieel
• [3] inculturatie, influx

Afgeleide begrippen

• enige woorden met versterkend voorvoegsel die nog kunnen worden aangebracht
• inbronstig
• intreurig

Vertalingen

    2 ontkennend voorvoegsel in-   

Engels: dis- (en), il- (en), im- (en), in- (en), un- (en)

Gangbaarheid

• Het woord 'in-' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Latijn

Huidig bestand
3

Voorvoegsel

Woordherkomst en -opbouw

1. van het voorzetsel in
2. cognaat met Oudgrieks α- (a-) en Nederlands on-

in-

1. in, op, naar, tegen
2. niet, on-

Overerving en ontlening

1. Nederlands: in- [3]
2. Nederlands: in- [2]